Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
NCRV
NCRV Dokument ?Op de drempel van het grote vergeten?
Maandag 27 september en maandag 4 oktober 2004
Circa 23.00 uur NCRV, Nederland 1
NCRV Dokument: ?Op de drempel van het grote vergeten? -
hoe Duitsland worstelt met haar oorlogsverleden
2 oktober 1944: Als strafmaatregel voor een overval door het verzet voeren de Wehrmacht en de SS een grootschalige razzia uit in Putten. Zeven burgers worden ter plekke doodgeschoten en 661 mannen tussen de 15 en 50 jaar worden afgevoerd naar Kamp Amersfoort en belanden uiteindelijk in Duitse werkkampen. Ruim honderd huizen worden in brand gestoken. Van de afgevoerde mannen komen 552 om door honger, uitputting en mishandeling. De razzia in Putten is een van de meest dramatische voorbeelden van nazi-willekeur en terreur uit de Tweede Wereldoorlog in heel Europa. De oorlogsmisdaad is vergelijkbaar met de gruwelijkheden die zijn begaan in het Bosnische Srebrenica. In Putten heeft het drama diepe sporen achtergelaten in het collectieve geheugen. In Duitsland is de geschiedenis van Putten volstrekt onbekend. De Duitsers gaan er vanuit dat zulke misdaden niet konden voorkomen in broederland Nederland.
De 25-jarige Beatrice de Graaf uit Putten verloor drie familieleden door de Duitse gruwelijkheden. Tijdens haar studie geschiedenis verdiept ze zich in het ware verhaal van de razzia. Ze ontdekt dat slechts twee van de meer dan duizend soldaten die bij de razzia zijn betrokken hiervoor gestraft zijn na de oorlog. Samen met regisseur Thom Verheul gaat ze op zoek naar de daders van deze oorlogsmisdaad.
De zoektocht begint in het Rijksarchief in Den Haag. Hier bevinden zich de dossiers van de Wehrmacht-soldaten en SS?ers die betrokken waren bij de razzia in Putten. Met de namen die ze hier vindt gaat Beatrice de Graaf naar de Wehrmacht Auskunft Stelle in Berlijn, waar voor pensioenrechten alle namen van Duitse oorlogsveteranen worden bewaard. Het pensioenfonds en andere instanties weigeren echter elke medewerking. Duidelijk wordt hoe Duitse oorlogsmisdadigers in hun eigen land buiten schot konden blijven. Beatrice de Graaf komt ook in contact met Carola Scheller, oud-geliefde van SS?er Fritz Fullriede. Fullriede was commandant van de Hermann Göring-troepen die de razzia uitvoerden. Scheller herinnert zich Fritz als een held omdat hij het bevel om Putten te vernietigen zou hebben genegeerd. Met een verborgen camera bezoekt Beatrice de Graaf een reünie van oud-soldaten van de Hermann Göring-troepen. De vrolijke ?alte Kameraden? ontkennen elke betrokkenheid van hun divisie bij het wegvoeren van Puttenaren naar Duitsland. Ondanks haar doordringende vragen lijkt haar zoektocht te verzanden in strikte bureaucratische regels en glasharde ontkenning.
Verheul en De Graaf komen op het spoor van oud SS-er Albert Naumann. Naumann is aan het einde van zijn leven; een schriel, breekbaar mannetje, dat aan het dementeren is. Zijn vrouw wil dat hij zich vóór zijn naderende dood verantwoording aflegt voor zijn oorlogsverleden. Hij heeft echter altijd ontkend betrokken te zijn geweest bij de razzia in Putten.
De Graaf confronteert hem met belastende verklaringen van een betrokken SS?er. Naumann was een wrede beul die een jongen in elkaar had geslagen en een verzetstrijder had doodgeschoten. Zijn vrouw neemt de rol van ondervrager over en zet hem onder zware druk om de waarheid te vertellen.
Op 2 oktober a.s. is het precies 60 jaar geleden dat de razzia van Putten plaatsvond. Ter gelegenheid hiervan zendt NCRV Dokument op maandag 27 september en 4 oktober het onthutsende documentaire-tweeluik ?Op de drempel van het grote vergeten? uit.
